Kawa z mlekiem – jaką mieszankę wybrać?

Nikt nie ma wątpliwości co do tego, że kawa i mleko to duet idealny. Chociaż przed wiekami uważano, że znacznie lepszym rozwiązaniem jest łączenie mleka z herbatą, to dziś to właśnie czarny napój bogów stanowi doskonałą bazę do tego, by dodawać do niego kremową piankę. Dziś opowiemy Ci, dlaczego warto stosować takie połączenie, jaką mieszankę ziaren wybierać do przygotowania kawy z mlekiem i jakie specjały kawowe z dodatkiem mleka cieszą się największą popularnością.

Skąd wziął się zwyczaj picia kawy z mlekiem?

Wydawać by się mogło, że kremowe cappuccino to napój, który towarzyszy nam od zawsze. W rzeczywistości tradycja łączenia kawy z mlekiem rozpowszechniła się dopiero w XVIII wieku. Wszystko to za sprawą Jerzego Franciszka Kulczyckiego, polskiego żołnierza Jana III Sobieskiego, który poznał tajniki przyrządzania kawy po turecku. Swego czasu otrzymał on w nagrodę 300 worów kawy od uciekających spod Wiednia Turków, którą następnie wykorzystał do testowania różnych smaków „małej czarnej”.

Istnieją przesłanki, że to Kulczycki założył pierwszą wiedeńską kawiarnię „Dom pod Błękitną Butelką”, gdzie serwowano coś, czego nikt wcześniej nie znał – kawę z mlekiem, a z czasem również wzbogaconą o bitą śmietanę. To początkowo nietypowe połączenie z czasem zdobyło uznanie wśród miłośników delikatnych smaków kawy i stało się podstawą do opracowania klasycznych, włoskich kaw z mlekiem, takich jak cappuccino czy też caffe latte.

W tym momencie warto zadać sobie pytanie: „dlaczego akurat mleko?”. Otóż istnieje wiele badań mówiących o tym, że połączenie kawy z mlekiem niesie za sobą wiele korzyści dla naszego zdrowia. Mleko jest szczególnie ważne dla naszego układu pokarmowego – chroni śluzówkę żołądka przed działaniem soków trawiennych, które wydzielane są po spożyciu kawy. Co ważne, mleko spowalnia również proces wchłaniania kofeiny, dzięki czemu jest zbawienne dla osób, które są wrażliwe na działanie tego składnika. Ze względu na zwiększoną kaloryczność kawa z mlekiem jest też znacznie bardziej sycąca w porównaniu do tradycyjnego espresso.

O czym pamiętać podczas przygotowywania kawy z mlekiem?

Przyrządzanie idealnej kawy z mlekiem wiąże się z koniecznością odpowiedniego doboru składników. Pierwszą kwestią jest wybór mleka. Niezależnie od tego, czy korzystasz z ekspresu ciśnieniowego, przelewowego lub metod alternatywnych, rodzaj mleka ma ogromne znaczenie dla smaku kawy. Istnieje jednak kilka ogólnych zasad, którymi warto się kierować przy doborze mleka do kawy. Oto one:

• mleko do kawy nie może być ani za bardzo tłuste, ani zbyt chude. O ile jeszcze nie tak dawno uważano, że mleko o wysokiej zawartości białka gwarantuje idealny smak kawy, o tyle dziś wiemy, że nie pieni się ono zbyt dobrze i może wręcz zaburzać smak napoju. Z drugiej strony mleko, które ma zbyt niską zawartość tłuszczu, sprawia, że pianka szybko opadnie. Optymalnym rozwiązaniem jest zatem mleko 3-4%;
• sposób ogrzewania mleka ma znaczenie. Niektórzy sięgają po typowe, sterylizowane mleko, które ma długi termin ważności, jednak znacznie lepszą opcją jest mleko pasteryzowane, które pomimo krótkiego terminu przydatności do spożycia jest bardziej wartościowe pod względem odżywczym;
• nie tylko mleko krowie może być łączone z kawą. Najczęściej używane i zdecydowanie najtańsze jest mleko krowie, jednak nie wszyscy mogą korzystać z takiej opcji, a niektórzy wręcz wolą sięgać po roślinne odpowiedniki. Do dyspozycji mamy różnego rodzaju napoje roślinne, które można używać do kawy, m.in. mleko owsiane, migdałowe, kokosowe czy też ryżowe. Warto jednak pamiętać, że nadają one kawie specyficzny posmak.
• temperatura mleka jest ważna dla smaku kawy. Uważa się, że przed spienieniem mleko powinno być schłodzone i osiągać temperaturę około 4 °C, natomiast po obróbce powinno mieć ono około 60-70 °C. Należy przy tym pamiętać, by nie przegrzewać mleka, które chcemy wykorzystać do kawy – powyżej 70 °C białko się ścina, a kawa może całkowicie utracić smak.

Jaką mieszankę ziaren wybrać do kawy z mlekiem?

Głównym czynnikiem, na który należy zwrócić uwagę podczas doboru mieszanki ziaren do kawy z mlekiem, jest stopień ich palenia. Takie oznaczenie powinno być umieszczone na opakowaniu kawy z palarni. W przypadku jasno palonych ziaren wyczuwamy przede wszystkim nuty cytrusowe i kwasowe, które w połączeniu z mlekiem nie smakują zbyt dobrze. W związku z tym do kawy mlecznej lepiej jest wybierać ziarna o średnim lub ciemnym stopniu palenia. Co więcej, jeżeli chcesz uzyskać naprawdę smaczny napój, unikaj tych mieszanek, które wypalane są pod metody alternatywne i sięgaj raczej po te, które są palone pod espresso. Takie ziarna są drobniej mielone, dzięki czemu ekstrakcja jest pełniejsza, a smak kawy bardziej wyrazisty.

A jak to wygląda w kwestii rodzaju ziaren kawy? Jeżeli stawiasz na łagodne, mleczne smaki, zdecyduj się na 100% arabikę, a jeśli preferujesz wyrazisty, nieco bardziej gorzki smak, wypróbuj tę mieszankę, która ma w sobie domieszkę ziaren robusty. Pamiętajmy również, że robusta sprawia, że smak kawy przyjemnie kontrastuje z kremowością uzyskaną za sprawą ciepłego mleka. Plusem arabiki jest natomiast fakt, że jej smak jest znacznie bogatszy, a ziarna zawierają więcej cukru.

Ostatnia kwestia to pochodzenie ziaren, które również może powiedzieć nam wiele o tym, jak będzie smakować kawa mleczna. W tej kwestii polecamy przede wszystkim kawy brazylijskie, np. Brazil Peaberry, Brazil Sunrise Dattera oraz Brazil Yellow Bourbon. Z uwagi na wysoką kwasowość radzimy lepiej unikać mieszanek kawowych na bazie ziaren afrykańskich.

Rodzaje kawy z mlekiem

Bazą każdego napoju kawowego z mlekiem jest odpowiednio przyrządzone espresso. To właśnie ta czarna esencja stanowi źródło niepowtarzalnego smaku całego specjału, natomiast mleko jest jedynie dodatkiem, które pozwala nam na swobodne balansowanie ostatecznym efektem. Oczywiście najłatwiej byłoby zaparzyć czarną kawę i dolać do niej odrobinę mleka. Różnorodność napojów kawowych sprawia jednak, że możemy pokusić się o eksperymentowanie w tej kwestii i tworzenie różnego rodzaju kaw mlecznych. Wśród tych najpopularniejszych wymienia się:

• cappuccino – w uproszczeniu jest to słodka kawa z mlekiem, w której małe espresso (około 25 ml) łączy się ze 100 ml podgrzanego i spienionego mleka. Takie mleko można uzyskać w ekspresie ciśnieniowym lub za pomocą spieniacza ręcznego. Po czym poznasz dobrze przyrządzone cappuccino? Po widocznej na nim puszystej piance, która unosi się na powierzchni kawy;
• latte – jedna z najdelikatniejszych kaw mlecznych, którą warto serwować przede wszystkim w godzinach popołudniowych. Wynika to z tego, że latte zawiera dużą ilość mleka, które zmniejsza wpływ kofeiny na nasz organizm. Latte serwuje się w wysokiej szklance z przezroczystego szkła, w której espresso łączone jest z dużą porcją ciepłego, lekko spienionego mleka;
• latte macchiato – jest ona dosyć zbliżona do klasycznego latte, jednak w tym przypadku jest to kawa trójwarstwowa. Kluczem perfekcyjnego latte macchiato jest spienienie gorącego mleka i przelanie go do szklanki, a następnie dolanie esencji kawowej. Mleko rozwarstwia się wówczas na ciepłe mleko oraz mleczną piankę, pomiędzy którymi znajduje się warstwa kawy;
• flat white – jest to specjał wywodzący się z Nowej Zelandii. Ta „biała płaska kawa” serwowana jest jako podwójne espresso, do której, podobnie jak w cappuccino oraz latte, wlewamy spienione mleko. Różnica jest jednak taka, że mleko jest tu bardzo lekko spienione, ponieważ ostatecznie napój ten powinien być płaski na powierzchni.

Nietypowe pomysły na kawę z mlekiem

Kawy mleczne dają nam nieograniczone możliwości w eksperymentowaniu i tworzeniu zupełnie nowych połączeń smakowych, które delikatnie pobudzają nasze kubki smakowe. Wśród takich specjałów wymienić można m.in.:

• Marocchino – słodki napój wywodzący się z włoskiego Piemontu, który serwowany jest w eleganckiej szklance. Do espresso wlewamy odrobinę mlecznej pianki i całość przyprószamy startą czekoladą;
• Bajigur – jest to tradycyjna kawa indonezyjska, w której mleko krowie jest zastąpione mleczkiem kokosowym. By przygotować taki specjał, należy najpierw zagotować wodę z dodatkiem imbiru, a następnie wykorzystać ją do przygotowania espresso. Kolejnym krokiem jest podgrzanie mleczka i wlanie go wraz z kawą do wysokiej szklanki. Gotowy napój dosładzamy łyżeczką brązowego cukru i szczyptą soli;
• Hongkong Espresso – jest to świetna alternatywa dla napoju energetycznego, która doskonale pobudza do działania. By ją przygotować, należy połączyć 30 ml espresso, 70 ml herbaty (czarnej lub zielonej), a na koniec dodać mleko i odrobinę cukru. Za sprawą dużej zawartości teiny i kofeiny taka kawa jest prawdziwą bombą energetyczną, która doskonale sprawdza się m.in. podczas nauki.